Trả lời câu hỏi Sinh học 11 Cánh diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật kèm sơ đồ tư duy trực quan, dễ hiểu và luyện tập trắc nghiệm có đáp án
Giải Sinh học 11 Cánh diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật
Câu hỏi mở đầu: Quan sát hình 11.1 cho biết rễ cây mọc hướng về phía nào? Vì sao?
Lời giải:
– Trong trường hợp hình 11.1, rễ cây mọc hướng về phía nguồn nước.
– Giải thích: Rễ cây mọc hướng về phía nguồn nước nhằm tìm kiếm và hấp thụ nước để cung cấp cho cây trong quá trình quá trình quang hợp và sinh trưởng. Rễ cây có tính hướng nước – Đây là một phản ứng tự nhiên của cây trong việc việc hấp thụ nước và dưỡng chất từ môi trường xung quanh.
I. Khái quát về cảm ứng ở sinh vật
Câu hỏi: Quan sát hình 11.2, mô tả hiện tượng cảm ứng ở thực vật, động vật và con người.
Lời giải:
Câu hỏi: Lấy thêm ví dụ về cảm ứng ở thực vật và động vật.
Lời giải:
– Một số ví dụ về hiện tượng cảm ứng ở thực vật:
+ Lá cây trinh nữ cụp lại khi tay chạm vào.
+ Lá cây me cụp lại khi trời tối.
+ Rễ cây mọc hướng về phía có nguồn chất dinh dưỡng và mọc tránh xa nguồn hóa chất độc hại.
+ Thân cây trầu cuốn xung quanh thân cây cau.
+ Hoa của cây nghệ tây và hoa tulip nở vào buổi sáng và khép lại lúc chạng vạng tối.
– Một số ví dụ về hiện tượng cảm ứng ở động vật:
+ Thủy tức, giun đất co mình lại khi có vật thể chạm vào nó.
+ Khi nhìn thấy mèo, con chuột sẽ bỏ chạy.
+ Chó tiết nước bọt khi ngửi mùi thức ăn.
+ Người lập tức rụt tay lại khi lỡ chạm tay vào vật nóng.
+ Khi nhìn thấy đèn đỏ, người tham gia giao thông dừng lại.
II. Cơ chế cảm ứng ở sinh vật
Câu hỏi: Quan sát hình 11.3, cho biết cây cà chua và con cuốn chiếu phản ứng với những thay đổi của môi trường như thế nào?
Lời giải:
– Phản ứng của cây cà chua: Khi được đặt ở nơi có nguồn ánh sáng ở một phía, ngọn của các cây cà chua sẽ dần dần sinh trưởng uốn cong hướng về phía có ánh sáng. Đây là một phản ứng cảm ứng của cây để hấp thụ ánh sáng cho quá trình quang hợp.
– Phản ứng của con cuốn chiếu: Khi bị chạm vào, con cuốn chiếu sẽ ngay lập tức cuộn tròn người lại để tự vệ. Đây là một cơ chế tự vệ tự nhiên, giúp con cuốn chiếu tránh xa nguy cơ hoặc mối đe dọa bắt nguồn từ môi trường xung quanh.
Câu hỏi: Điều gì xảy ra khi ánh sáng từ một vật phản chiếu vào mắt người?
Lời giải:
* Hiện tượng xảy ra khi có ánh sáng từ một vật phản chiếu vào mắt người:
+ Ánh sáng đi từ vật qua giác mạc, đồng tử, thủy tinh thể và hội tụ ở võng mạc, tác động lên tế bào thụ cảm ánh sáng ở mắt (tế bào nón và tế bào que). Tế bào thụ cảm ánh sáng phản ứng với ánh sáng và gây khởi phát xung thần kinh. Xung thần kinh theo neuron hướng tâm đến neuron trung ương thần kinh (trung khu thị giác ở thùy chẩm trên vỏ não).
+ Trung khu thị giác ở thùy chẩm trên vỏ não phân tích cho ta cảm nhận về hình ảnh, màu sắc của vật. Từ đó giúp ta nhìn thấy hình ảnh và phân tích, tổng hợp thông tin từ môi trường xung quanh.
III. Vai trò của cảm ứng đối với sinh vật
Câu hỏi: Nêu ví dụ minh họa về sự tự điều chỉnh của cơ thể sinh vật.
Lời giải:
* Ví dụ minh họa về sự tự điều chỉnh của cơ thể sinh vật:
Trong điều kiện nhiệt độ cao, cơ thể người sẽ bắt đầu tiết mồ hôi để làm mát cơ thể. Quá trình tiết mồ hôi được kích thích bởi nhiệt độ cơ thể tăng và là một cơ chế tự điều chỉnh giúp duy trì nhiệt độ ổn định bên trong cơ thể. Từ đó giúp người giữ được sự ổn định nhiệt độ cần thiết để duy trì chức năng cơ thể mà không bị quá nóng hoặc cảm giác lạnh.
Câu hỏi: Nêu một số ứng dụng hiểu biết về cảm ứng của sinh vật trong đời sống.
Lời giải:
* Một số ứng dụng hiểu biết về cảm ứng của sinh vật trong đời sống:
+ Ứng dụng tính hướng nước và hướng hóa của rễ: Người ta có thể tăng kích thước bộ rễ cây bằng cách bón phân và tưới nước xung quanh gốc để kích thích rễ sinh trưởng theo cả chiều rộng và chiều sâu.
+ Ứng dụng tính hướng tiếp xúc: Giàn thúc đẩy các cây thân leo sinh trưởng và phát triển.
+ Ứng dụng tập tính giao phối của nhiều loài côn trùng: Tạo ra các cá thể đực bất thụ để làm suy giảm số lượng côn trùng gây hại và tiêu diệt chúng.
+ Ứng dụng tập tính sinh sản của ong mắt đỏ: Nuôi thả ong mắt đỏ để chúng đẻ trứng vào sâu đục thân, sâu xanh, sâu tơ; ong non nở ra từ trứng sẽ ăn thịt sâu hại.
+ Ứng dụng tập tính bỏ chạy khi nhìn thấy con người của một số động vật: Đặt bù nhìn rơm hình người trong ruộng lúa hoặc trong nương rẫy để đuổi chim, chuột phá hoại cây trồng. Đây là một cách hiệu quả để bảo vệ mùa vụ.
Sơ đồ tư duy Sinh học 11 Cánh diều Bài 11
Trắc nghiệm Sinh học 11 Cánh diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật
Câu 1: Cảm ứng ở sinh vật là
A. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận các kích thích từ môi trường.
B. khả năng cơ thể sinh vật thay đổi hình dạng, cấu tạo trước các tác nhân từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
C. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
D. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ sinh vật khác, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
Giải thích:
Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
Câu 2: Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm
A. thu nhận kích thích và trả lời kích thích.
B. thu nhận kích thích và dẫn truyền kích thích.
C. thu nhận kích thích, tổng hợp kích thích và dẫn truyền kích thích.
D. thu nhận kích thích, dẫn truyền kích thích, trả lời kích thích.
Giải thích:
Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm thu nhận kích thích, dẫn truyền kích thích, trả lời kích thích.
Câu 3: Trong cơ chế cảm ứng ở sinh vật có hệ thần kinh, kích thích được dẫn truyền đến bộ phận
A. thu nhận kích thích.
B. dẫn truyền kích thích.
C. phân tích và tổng hợp thông tin.
D. tế bào thụ cảm.
Giải thích:
Ở sinh vật có hệ thần kinh, kích thích được dẫn truyền đến bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin.
Câu 4: Trong cơ chế cảm ứng ở thực vật, kích thích từ môi trường được thu nhận thông qua
A. các thụ thể trên màng tế bào hoặc trong tế bào chất.
B. các neuron thần kinh.
C. các hormone thực vật.
D. các giác quan hoặc các tế bào thụ cảm.
Giải thích:
Trong cơ chế cảm ứng ở thực vật, kích thích từ môi trường được thu nhận thông qua các thụ thể trên màng tế bào hoặc trong tế bào chất.
Câu 5: Trong cơ chế cảm ứng ở động vật, kích thích từ môi trường được thu nhận thông qua
A. các thụ thể trên màng tế bào hoặc trong tế bào chất.
B. các neuron thần kinh.
C. trung ương thần kinh.
D. các giác quan hoặc các tế bào thụ cảm.
Giải thích:
Trong cơ chế cảm ứng ở động vật, kích thích từ môi trường được thu nhận thông qua các giác quan hoặc các tế bào thụ cảm.