Trả lời câu hỏi Sinh học 11 Cánh diều Bài 20: Khái quát về sinh sản ở sinh vật kèm sơ đồ tư duy trực quan, dễ hiểu và luyện tập trắc nghiệm có đáp án
Giải Sinh học 11 Cánh diều Bài 20: Khái quát về sinh sản ở sinh vật
Câu hỏi mở đầu: Thực vật và động vật duy trì nòi giống nhờ quá trình nào? Tại sao cá thể mới luôn có một số đặc điểm giống với cá thể thế hệ trước?
Trả lời:
– Thực vật và động vật duy trì nòi giống nhờ quá trình sinh sản. Cá thể mới luôn có một số đặc điểm giống với cá thể thế hệ trước vì thông qua quá trình sinh sản, vật chất di truyền được truyền đạt từ cha mẹ sang con cái.
– Quá trình này gồm hai giai đoạn chính là quá trình trải qua giảm phân (mitosis) để tạo ra các tế bào con giống hệt tế bào cha mẹ và quá trình hỗ trợ tạo ra sự đa dạng di truyền thông qua quá trình phôi thai và quá trình hỗn hợp gen của cha và mẹ trong quá trình thụ tinh. Do đó, sự giống nhau giữa các thế hệ liên tiếp là kết quả của quá trình truyền đạt gen từ thế hệ này sang thế hệ khác trong quá trình sinh sản.
I. Khái niệm, vai trò và các cách thức sinh sản
Câu hỏi: Từ những kiến thức đã học và quan sát hình 20.1, hãy cho biết cá thể mới được tạo ra nhờ quá trình nào?
Trả lời:
* Cá thể mới được tạo ra nhờ vào hai quá trình chính:
+ Sinh sản vô tính: Cá thể cây dâu tây được tạo ra thông qua quá trình sinh sản vô tính. Trong trường hợp này, cá thể mới được hình thành từ cá thể mẹ mà không có sự kết hợp của giao tử đực và cái. Quá trình này giúp duy trì những đặc điểm gen di truyền từ cá thể mẹ sang cá thể con mà không có sự biến đổi gen do sự kết hợp.
+ Sinh sản hữu tính: Cá thể vịt con được tạo ra thông qua quá trình sinh sản hữu tính, trong đó có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái để hình thành hợp tử. Cá thể mới phát triển từ quá trình này mang theo sự đa dạng gen từ cả cha và mẹ.
Câu hỏi: Quan sát hình 20.2, mô tả quá trình sinh sản hữu tính ở cây dưa chuột và ếch.
Trả lời:
+ Quá trình sinh sản hữu tính ở cây dưa chuột: Trong cây dưa chuột, giao tử đực được hình thành trong bao phấn và giao tử cái hình thành trong bầu nhụy. Khi giao tử đực và giao tử cái kết hợp, họ tạo thành hợp tử. Hợp tử sau đó phát triển thành phôi nằm trong hạt, đó là nơi phát triển và nuôi dưỡng phôi cho đến khi nó phát triển thành một cây mới.
+ Quá trình sinh sản hữu tính ở ếch: Trong quá trình sinh sản của ếch, giao tử đực (tinh trùng) và giao tử cái (tế bào trứng) kết hợp để tạo thành hợp tử. Hợp tử sau đó phát triển thành phôi, và phôi tiếp tục phát triển để hình thành cơ thể con ếch mới. Quá trình này là một ví dụ của sinh sản hữu tính, trong đó có sự kết hợp của giao tử đực và cái.
II. Dấu hiệu đặc trưng của sinh sản
Luyện tập: Tìm hiểu thông tin và hoàn thành bảng 20.1.
Tìm hiểu thông tin và hoàn thành bảng 20.1 trang 135 Sinh học 11
Trả lời:
| Đặc điểm | Sinh sản vô tính | Sinh sản hữu tính |
| Hình thành giao tử | Đa số không có sự hình thành giao tử, một số có hình thành giao tử | Có sự hình thành giao tử |
| Thụ tinh | Không xảy ra thụ tinh | Có sự thụ tinh |
| Cấu trúc hình thành nên cá thể mới | Một phần cơ thể mẹ hoặc giao tử không được thụ tinh | Hợp tử |
| Đặc điểm di truyền của cá thể con so với cá thể thế hệ trước | Giống hệt bộ nhiễm sắc thể ở thế hệ trước | Có sự tái tổ hợp vật chất di truyền của bố và mẹ |
| Đặc điểm các cá thể cùng thế hệ | Giống nhau | Giống hoặc khác nhau |
| Cơ sở di truyền tế bào | Nguyên phân (hoặc giảm phân và nguyên phân) | Nguyên phân, giảm phân và thụ tinh
|
| Ví dụ | Rau má, cây thuốc bỏng, gừng, ong, … | Ếch, lợn, trâu, cá, chim,… |
Vận dụng: Để nhân giống vô tính một cây bưởi với nhiều đặc tính quý, người ta sử dụng phương pháp nhân giống vô tính (chiết cành). Giải thích.
Trả lời:
– Phương pháp nhân giống vô tính (chiết cành) là một phương pháp hiệu quả để tạo ra cây mới với đặc tính quý. Trong quá trình chiết cành, một nhánh non chứa gen và đặc tính mong muốn của cây mẹ được cắt và ghép vào cây giống khác. Quá trình này tạo ra một cây mới mà không qua quá trình thụ tinh tự nhiên.
– Phương pháp này giúp duy trì và nhân bản các đặc tính quý, bởi vì cơ thể con được hình thành từ một bộ phận của cơ thể mẹ, giữ lại gen và đặc tính mong muốn. Từ đó cây con sẽ thừa hưởng những đặc tính quý làm cho phương pháp nhân giống vô tính trở thành một lựa chọn phổ biến trong việc sản xuất cây trồng có chất lượng cao.
Sơ đồ tư duy Sinh học 11 Cánh diều Bài 20
Trắc nghiệm Sinh học 11 Cánh diều Bài 20: Khái quát về sinh sản ở sinh vật
Câu 1 : Sinh sản vô tính ở thực vật có hình thức nào?
A:Phân tách
B:Sinh sản sinh dưỡng
C: Nảy chồi
D: Phân mảnh
Giải thích: Sinh sản vô tính ở thực vật có hình thức: Nảy chồi
Câu 2 : Sinh sản vô tính ở động vật là từ một cá thể
A :sinh ra một hay nhiều cá thể giống hoặc khác mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.
B: luôn sinh ra nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.
C: sinh ra một hay nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.
D: luôn sinh ra chỉ một cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.
Giải thích: Sinh sản vô tính ở động vật là từ một cá thể sinh ra một hay nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.
Câu 3 : Hoa lưỡng tính là?
A: hoa có đài, tràng và nhụy hoa.
B: hoa có nhị và nhụy hoa.
C: hoa có đài, tràng và nhị hoa.
D: hoa có đài và tràng hoa.
Giải thích: Hoa lưỡng tính là: hoa có nhị và nhụy hoa.
Câu 4 : Đâu là một mục đích của sinh sản?
A: đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.
B: duy trì sự phát triển của sinh vật.
C: đáp ứng nhu cầu năng lượng của sinh vật.
D: giữ cho cá thể sinh vật tồn tại.
Giải thích: Mục đích của sinh sản là đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.
Câu 5 : Trong thực tiễn, cây ăn quả lâu năm thường được nhân giống bằng phương pháp chiết cành vì
A: dễ trồng và tốn ít công chăm sóc.
B: dễ nhân giống, nhanh và nhiều.
C: để tránh sâu, bệnh gây hại.
D: giúp rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch và biết trước đặc tính của quả.
Giải thích: Trong thực tiễn, cây ăn quả lâu năm thường được nhân giống bằng phương pháp chiết cành vì giúp rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch và biết trước đặc tính của quả.